Onder de loep: de jubelton
Geplaatst op: 06-02-2021, 10:15:01
Overweegt u iemand een stevig bedrag te schenken voor diens eigen woning? Dat kan geheel belastingvrij, maar dan moet u wel een paar dingetjes weten.
De ‘jubelton’ is populair. Destijds was deze éénmalige hoge vrijstelling vooral bedoeld als instrument om de wankelende huizenmarkt een duw in de rug te geven. Maar de tijdens de kredietcrisis onder water geraakte huizen staan allang weer op het droge, dus gebruiken (groot)ouders en (suiker)ooms de regeling om belastingvrij geld door te sluizen aan hun kinderen, kleinkinderen, neefjes en nichtjes — en anderen. Volgens een schatting van het ministerie van Financiën bespaart Nederland jaarlijks een kleine 200 miljoen euro aan schenkbelasting, waardoor er hier en daar alweer geluiden te beluisteren zijn dat deze regeling misschien een zachte dood zou moeten sterven. Alleen dat al is een goede reden om er niet al te lang mee te wachten, mocht u overwegen om uw vermogen tegen zo min mogelijk belastingen aan anderen over te dragen.
Voor wie?
De jubelton kan worden gebruikt voor iedereen die op het moment van de schenking tussen de 18 en 40 jaar oud is. Het is zelfs mogelijk te schenken aan iemand die de leeftijdsgrens al is gepasseerd, als deze persoon een huwelijks- of geregistreerd partner heeft die nog wel aan de leeftijdscriteria voldoet, of gedurende twee jaar voorafgaand aan de schenking samenwoonde met iemand terwijl ze (1) beiden meerderjarig waren, (2) samen op hetzelfde adres stonden ingeschreven, (3) een notarieel samenlevingscontract hadden waarin een wederzijdse zorgverplichting was opgenomen, (4) van elkaar geen bloedverwanten in de rechte lijn zijn (kinderen of (achter)kleinkinderen) en er (5) geen derden zijn die aan dezelfde voorwaarden voldoen (het onder punt 3 genoemde vereiste vervalt als beiden gedurende vijf jaar of langer op hetzelfde adres ingeschreven staan).
Doel schenking
In principe moet het hele bedrag gebruikt worden voor
■ aankoop van een eigen woning (hoofdverblijf) en/of
■ aflossing van de eigenwoningschuld (zie de Let Op!) en/of
■ afkoop van het recht van erfpacht van het perceel waarop de eigen woning staat en/of
■ aflossing van een restschuld van een verkochte eigen woning (zie echter onder Let Op!) en/of
■ kwijtschelding van een eigenwoninglening (familiebank) en/of
■ onderhoud of verbetering van de eigen woning
LET OP: Er kunnen haken en ogen zitten aan aflossing. Zo is het aflossen van een (bank)spaarhypotheek met een hoge rente meestal financieel niet aantrekkelijk. Bespreek daarom de plannen om de schenking voor de aflossing van de hypotheek te gebruiken altijd eerst met een financieel adviseur.
Hoeveel?
De ‘jubelton’, ooit begonnen als een echte ton, is inmiddels door diverse inflatiecorrecties gestegen naar 105.302 euro. In principe maakt het niet uit wat voor relatie de schenker en de ontvanger hebben. Wel kunnen er beperkingen zijn als al eerder gebruik werd gemaakt van een éénmalige vrijstelling. In het stroomschema ‘Hoeveel kunt u nog schenken in 2021?’ kunt u precies zien hoeveel vrijstelling er per situatie ‘over’ is. Belastingvrij aanvullen kan alleen als de ontvanger (of diens partner) de leeftijd van 40 jaar nog niet heeft bereikt.
Spreiden
U hoeft het geld niet ineens te geven, dat kan ook gespreid over maximaal drie aaneengesloten kalenderjaren. Dat kan handig zijn voor de schenker (bijvoorbeeld als het geld vastzit in deposito’s en vervroegde opname financiële consequenties heeft) of voor de ontvanger (bijvoorbeeld om boeterente te beperken of te voorkomen als de ontvanger de schenking wil gebruiken voor het aflossen van de hypotheek). Ook dan geldt: de laatste dag waarop het geld belastingvrij kan worden overgemaakt is de 40ste verjaardag van de ontvanger (of diens partner).
Uitgeven
Voor schenkingen waarvoor een beroep wordt gedaan op de hoge vrijstelling voor de eigen woning, geldt dat deze niet alleen binnen drie aaneengesloten kalenderjaren op de rekening van de ontvanger moeten zijn bijgeschreven, maar ook binnen die jaren moeten zijn gebruikt.
Wordt het geschonken bedrag uiteindelijk toch niet (volledig) aan de eigen woning besteed, dan moet dat uiterlijk op 31 mei van het daaropvolgende jaar aan de Belastingdienst worden gemeld. Bij een eerste schenking in 2018 moet zo’n melding dus uiterlijk 31 mei 2021 worden gedaan. Er zal dan alsnog schenkbelasting worden geheven over het niet-gebruikte deel. Overigens is de schenkingsakte van FiscAlert (zie verderop onder ‘Schenkingsakte’) zo vormgegeven dat de ontvanger het geld moet teruggeven aan de schenker als aan de voorwaarden voor de vrijstelling niet is voldaan. Op die manier voorkomen we dat de ontvanger alsnog schenkbelasting zou moeten betalen.
De leeftijdsgrens van 40 jaar geldt niet voor het uitgeven van de schenking:
Voorbeeld 1
A ontvangt in juni 2021 het eerste deel van een jubelton en in juni 2022 nog een deel. Op 23 augustus 2022 wordt A 40 jaar. Er was nog wat over van de jubelton, maar die kan de schenker na deze datum niet meer gebruiken voor deze ontvanger. A kan alleen nog de gewone vrijstelling belastingvrij ontvangen. De jubeltonbedragen van 2021 en 2022 moet A uiterlijk op 31 december 2023 hebben besteed aan de eigen woning. A’s leeftijd maakt op dat moment niet meer uit.
Voorbeeld 2
In dit geval ontvangt A het volledige bedrag van de jubelton op z’n 40ste verjaardag (23 augustus 2022). Nu moet A het geld uiterlijk op 31 december 2024 hebben besteed aan de eigen woning.
LET OP: Zolang het geld niet voor de woning is gebruikt, telt het bij de ontvanger mee als box 3-vermogen. Wat op 1 januari op de rekening staat, moet dus in de aangifte inkomstenbelasting van dat jaar worden opgevoerd. Of dat fiscaal gunstig of ongunstig uitpakt, hangt af van het vermogen van de schenker en dat van de ontvanger.
Vrij besteedbaar deel
De jubelton hoeft niet altijd volledig gebruikt te worden voor de eigen woning. Gaat het om een schenking aan een kind, dan mag een bedrag ter grootte van de reguliere éénmalig verhoogde vrijstelling (26.881 euro in 2021) vrij worden besteed. Bij een schenking aan anderen dan kinderen mag een bedrag ter grootte van de gewone jaarlijkse vrijstelling (3.244 euro in 2021) vrij worden besteed. Gaat het om een gespreide schenking, dan geldt de vrije besteding volgens de Belastingdienst alléén in het eerste jaar.
Schenkingsakte
De belastingvrije schenking voor de eigen woning hoeft niet te worden vastgelegd in een notariële akte. Er zijn wel een paar formaliteiten waar men zich aan dient te houden. Schenker en ontvanger moeten bijvoorbeeld afspreken dat de schenking voor één van de eerder genoemde doelen wordt gebruikt. Het is daarom verstandig de schenking direct schriftelijk vast te leggen.
LET OP: Gaat het om een gespreide schenking, dan moet u voor elk jaar een aparte schenkingsakte opstellen.
Aangifte schenkbelasting
Binnen twee maanden na afloop van het kalenderjaar waarin de schenking plaatsvond, moet de ontvanger bij de Belastingdienst aangifte doen van de schenking. Dat kan heel eenvoudig, door in te loggen op www.belastingdienst.nl ➤ Mijn Belastingdienst en vervolgens onder het tabblad ‘Formulieren’ het formulier ‘Schenkbelasting’ te kiezen. Zonder aangifte bestaat geen recht op de vrijstelling en kan de Belastingdienst alsnog schenkbelasting heffen.
LET OP: Is sprake van een gespreide schenking, dan moet voor elk jaar waarin werd geschonken aangifte worden gedaan, telkens uiterlijk vóór 1 maart van het kalenderjaar volgend op het jaar van schenken.
Dubbele jubelton
Als echtgenoten of geregistreerd partners, maar ook — onder voorwaarden — als samenwoners (zie hiervoor onder ‘Voor wie’), wordt u voor de schenkbelasting gezien als één persoon. Dat heeft de volgende consequenties:
■ Samen kunt u maar éénmaal de vrijstelling gebruiken voor een schenking aan dezelfde ontvanger(s).
■ Er is geen limiet aan het aantal ontvangers. U mag dus aan uw kinderen schenken en daarnaast ook aan uw kleinkinderen, neefjes en nichtjes. Zelfs uw buurman of een collega kunt u blij maken met een jubelton, zolang hij/zij (of diens partner) maar jonger is dan 40 op het moment van de schenking.
■ Zit u aan de ontvangende kant en bent u partners voor de schenkbelasting, dan kunt u per schenker maar één keer een jubelton krijgen. Er is geen limiet aan het aantal personen van wie u de schenking mag ontvangen. Zolang u aan de leeftijdseis voldoet, heeft u dus telkens recht op de vrijstelling als (bijvoorbeeld) eerst uw ouders en dan uw schoonouders (of een oom, een tante, uw grootouders of iemand anders) u geld schenken voor uw eigen woning.
LET OP: Zijn uw ouders gescheiden, dan kunt u van hen samen toch maar éénmaal het maximum van de schenkingsvrijstelling krijgen. Is er geen ouder-kindrelatie tussen schenker en ontvanger, dan kunnen gescheiden partners elk een jubelton schenken aan dezelfde ontvanger(s).
Jaarlijkse vrijstelling
In het jaar waarin de éénmalig verhoogde schenkingsvrijstelling voor het eerst wordt benut, komt deze in plaats van de gewone jaarlijkse vrijstelling. Zodra sprake is van een aanvullende schenking voor de eigen woning in één van de volgende jaren, komt ook de — vrij te besteden — reguliere kalenderjaarvrijstelling weer om de hoek kijken (6.604 euro voor schenkingen aan kinderen en 3.244 euro voor schenkingen aan anderen, bedragen 2021).
Vrijstellingen kinderen
Voor schenkingen van ouders aan kinderen bestaan meerdere éénmalig verhoogde vrijstellingen:
■ de vrij besteedbare éénmalig verhoogde vrijstelling van € 26.881
■ de vrijstelling van € 55.996 voor een dure studie (verplicht via een notariële akte)
■ de jubelton voor de eigen woning (maximaal € 105.302 waarvan maximaal € 26.881 vrij besteedbaar, zie ook het stroomschema)
In principe kan elk kind maar één van de éénmalig verhoogde vrijstellingen gebruiken. Is er al (deels) gebruik gemaakt van één van de vrijstellingen, dan kan het kind dus geen beroep meer doen op een andere éénmalig verhoogde schenkingsvrijstelling. Een uitzondering geldt als de éénmalig verhoogde vrijstelling al vóór 2010 is gebruikt, zie het stroomschema. Voor schenkingen aan derden (niet tussen ouders en kinderen) is er maar één verhoogde vrijstelling: de jubelton.
TIP: Overweegt u € 26.881 (het vrij te besteden bedrag) te schenken? Laat de ontvanger dan een beroep doen op de vrijstelling voor de eigen woning. Op die manier kunt u naar wens de schenking in het lopende jaar of in de twee volgende kalenderjaren gewoon belastingvrij aanvullen voor de woning, terwijl het eerste bedrag toch vrij te besteden is!
Toestemming
Zolang de schenking ‘gebruikelijk’ en ‘niet bovenmatig’ is, heeft u geen toestemming nodig van uw wederhelft. In de regel zult u voor het schenken van een jubelton dus toestemming moeten hebben van uw echtgeno(o)t(e) of geregistreerd partner. Voor ‘gewone’ partners geldt deze beperking niet, maar u kunt uw partner eventueel wel laten tekenen ‘voor gezien’, om conflicten in de toekomst te vermijden.
LENEN OF SCHENKEN?
In de praktijk wordt de jubelton regelmatig gebruikt voor het kwijtschelden via een familiebanklening. Dit bespaart vermogensrendementsheffing, aangezien de vordering uit uw box 3-vermogen verdwijnt. Bovendien levert elke belastingvrije schenking voordeel op, omdat over dat geld geen erfbelasting hoeft te worden betaald. Er is echter ook een nadeel, en dat is het wegvallen van de renteaftrek. Zeker als u ons advies heeft gevolgd om een hoge rente te vragen, is het fiscaal en financieel vaak aantrekkelijker om de familiebanklening zo lang mogelijk in stand te houden. De fiscus betaalt immers mee aan het hoge rendement. Wilt u toch kwijtschelden, doe dat dan pas kort voordat degene die van u het geld heeft geleend (of diens partner) 40 wordt. Op die manier profiteert u beiden zo lang mogelijk van de fiscale en financiële voordelen van de familiebank!
Bron: nieuwsbrief FiscAlert van 5 februari 2021
Download bijlage: stroomschema schenken.jpg